Chips zijn als het ware de “hersenen” van smartphones en computers, maar je vindt ze ook terug in allerlei andere apparaten, zoals magnetrons en auto’s. Een chip is een klein stukje silicium, waarop een grote hoeveelheid microscopisch kleine elektronische schakelingen zitten (ook wel transistors genoemd). Deze transistors verwerken informatie in de vorm van nullen en enen: hij staat dus aan óf uit.
ASML is een innovatief techbedrijf gevestigd in Veldhoven. ASML maakt zelf geen chips, maar produceert de machines waarmee chips gemaakt worden. Vervolgens leveren zij deze machines aan chipfabrikanten, zoals TSMC in Taiwan, Samsung in Zuid-Korea en Intel in de Verenigde Staten. De meeste partners van ASML liggen in Azië. Echter zijn er de laatste jaren exportbeperkingen gekomen voor de leveringen die voor het Chinese bedrijf SMIC bedoelt waren. ASML mag de nieuwste machines niet meer aan China leveren, omdat er zorgen zijn over de militaire en economische ambities van het land.
Het maken van de chips moet met extreme precisie gebeuren. De machines die gebruikt worden om chips te produceren zijn super geavanceerd en bevatten ontzettend veel onderdelen. Ze kosten dan ook al snel miljoenen euro’s. Des te nauwkeuriger de machine is, des te meer informatie er op de chip past en des te slimmer de chip wordt. De nieuwste High-NA(Numerical Aperture) EUV(Extreme Ultraviolet)-chipmachine van ASML kost wel liefst 350 miljoen euro.
ASML is onderdeel van de Brainport Eindhoven-regio. Deze regio omvat een ecosysteem van hightech bedrijven, onderzoeksinstellingen en universiteiten. ASML heeft een nauwe samenwerking met partners uit dit innovatie-ecosysteem, waardoor het bedrijf toegang heeft tot geavanceerde kennis, talent en nieuwe innovaties.
ASML heeft een enorm concurrentie voordeel, omdat het bedrijf een wereldwijde monopoly heeft op EUV-technologie. Dit heeft dus niet alleen economische, maar ook politieke voordelen.
Een ander voordeel dat ASML ondervindt is het positieve belastingklimaat van Nederland. De “innovatiebox” is een belastingregeling die bedoelt is om innovatie aan te moedigen. Deze regeling pakt voor ASML voordeling uit; het bedrijf betaalt hierdoor al jaren minder belasting over de winst.
Over het algemeen is het super voordelig voor ASML, maar ook voor Nederland, om de chipmachines in eigen land zelf te maken.
Het produceren van chips is simpelweg extreem duur. Naast de chipmachines van ASML, moet je ook rekening houden met hooggekwalificeerd personeel en enorme operationele kosten voor alle apparatuur. De kosten voor een chipfabriek kunnen al snel oplopen naar miljarden euro’s.
Om winst te maken met het produceren van chips, moet je op enorme schaal produceren. Nederland zou niet op kunnen tegen de concurrentie. De al bestaande chipfabrikanten hebben een grote productieschaal, waardoor zij goedkoper kunnen produceren. Zij hebben ook meer ervaring en jarenlang de tijd gehad om hun fabrieken en de infrastructuur die daarbij hoort te optimaliseren.
Daarnaast bevinden veel van deze fabrieken zich in landen waar de arbeidskosten lager zijn dan in Nederland (denk aan TSMC in Taiwan en Samsung in Zuid-Korea). Dit zorgt ervoor dat produceren in deze landen goedkoper is dan in Nederland, waar de arbeidskosten relatief hoog zijn.
Nederland kan een chipvoorraad opbouwen, om de impact van conflicten op de levering van chips op te vangen. Daarnaast kan Nederland ook chips slimmer gaan inkopen. Met meer diverse leveranciers kan Nederland de afhankelijkheid van een regio (in dit geval Azië) verkleinen, door bijvoorbeeld meer te investeren en samen te werken met de chipleveranciers in Europa. Dankzij de European Chips Act is er in Europa al een budget van 43 miljard beschikbaar om de chipsector te ondersteunen, met als doel de afhankelijkheid van Azië te verminderen en de technologische autonomie van Europa te vergroten. Nederland zou met haar expertise op het gebied van chipmachines dit initiatief van de Europese Unie kunnen steunen.
een geavanceerde EUV-machine gebruikt nu al ongeveer 1 megawatt aan stroom, en de nieuwe High-NA EUV-machine kan zelfs richting de 1,5 megawatt gaan. Daarom heeft ASML als doel gesteld om de machines 60% zuiniger te maken in 2025. Dit willen ze bereiken door lasers vaker uit te schakelen en efficiëntere koelsystemen te gebruiken.
De kennis die wij hebben over de chipindustrie verder bewaken. Door exportbeperkingen kunnen wij de controle behouden op de verspreiding van cruciale kennis.
